fbpx
Hedef Belirleme

Kişisel Hedef Belirleme ve Planlama Teknikleri

Hedef Belirlemek Neden Önemlidir?

Önümüzdeki beş ya da on yıl içerisinde ne yapmak istediğinizi düşündünüz mü? Şuan çalıştığınız iş ya da gittiğiniz okul ile ilgili hedefleriniz konusunda gerçekten net misiniz? Gerçek anlamda başarmak istediğiniz şeyler neler? Seminer ve eğitimlerde en çok karşılaştığım sorunlardan bir tanesinin “kişisel hedef belirleme konusunda yaşanan kararsızlıklar” olduğunu söyleyebilirim. Kendisine sorulduğunda hemen herkes bir takım kişisel hedeflerden bahseder ancak emin olun ok az sayıda insan kendisi için koyduğu bu hedeflerin gerçekten arkasındadır. Hemen her insanın hedefleri olmasına rağmen çok az sayıda kişinin hedeflerinde başarıya ulaşmasının sebebi de bu olsa gerek.

Gerçek şu ki; başarılı olmak istiyorsanız kendiniz için kişisel hedefler belirlemeniz şart. Eğer gerçek anlamda bir hedefiniz yok ise hangi yöne gideceğinizi ya da nereye odaklanmanız gerektiğini bilemezsiniz. Kendinize hedefler koymanız sadece gideceğiniz yönü belirlemenizi sağlamakla kalmaz aynı zamanda geriye dönüp baktığınızda ne kadar başarılı olduğunuz konusunda bir kıyaslama yapabilmenizi de sağlar.

Bu yazım şu başlıkları içermektedir:
Kişisel Hedefler Belirlenme
Kişisel Hedeflere Ulaşma Yolları
Kişisel Hedefler Belirlemenin Önemi
Hedef Nasıl Belirlenir?
Hedefinizi Planlamak
Örnek Kişisel Hedefler
Kişisel Yolculuğunuzu Oluşturun


Kişisel Hedefler Nasıl Belirlenir?

Eğer gerçek anlamda ulaşılabilir hedefler koymak istiyorsanız ilk olarak “Kişisel hedef nasıl belirlenir?” sorusuna cevap bulmanız gerektiğini bilmelisiniz. Herhangi bir şeyin bir hedef olabilmesi için sadece “istiyorum” demeniz yetmez. Hedef belirleme, neyi başarmak ya da hangi alanda ilerlemek istediğinizi düşünerek ve planlayarak başlayan ve bu hedefi başarmak için sıkı bir çalışmaya içerisine girmeyi gerektiren bir süreç olarak tanımlanabilir. Sadece “istiyorum” dediğinizde herhangi bir yöntem ya da planlama yokken, üzerinde düşünerek belirlediğiniz bir hedefte, planlanmış adımlara bağlı ölçülebilir bir ilerleme gibi temel bir fark vardır. Bu adımların farkında olmak kendiniz için ulaşılabilir hedefler belirlemenizi sağlayacaktır.

Unutmayın ki başarılı olmuş her insanın hedefleri vardır. Kendileri için ne istediklerini gerçek anlamda bilirler. Hedeflerine ulaşmak için her gün çaba içerisindedirler. Aslında kişisel hedef belirleme konusundan bahsederken bu hedefler her zaman çok büyük hedefler olmak ya da çok uzun zamanlara yayılmak zorunda da değildir. Hedefler kişiye göre değişir ve aslında esnektir. Bir tatil planlaması yapmak gibi kısa vadeli bir hedef ya da bir ev almak gibi daha uzun vadeli bir hedef de olabilir. Peki hedeflere ulaşmanın yolları nelerdir? Şimdi gelin bu sorunun cevabını birlikte arayalım.


Kişisel Hedeflere Ulaşma Yolları Nelerdir?

Kişisel hedeflere ulaşmanın çok sayıda yolu vardır. Biz burada gerçek anlamda fayda sağlayan ve NLP eğitimlerinde de sıklıkla bahsedilen, uygulandığında etkinliği kanıtlanmış yöntemlerden bahsedeceğiz. Kişisel hedeflere ulaşmak için izlenecek adımlar şu şekilde sıralanabilir:

  • Tam olarak ne istediğinize karar vermek
  • Hedefi olumlu şekilde ifade etmek
  • Hedefi yazılı hale getirmek
  • Belirli bir zamanla sınırlandırmak
  • Esnekliğe sahip olmak
  • Hedefi görünür hale getirmek
  • Hemen harekete geçmek

Şimdi bu başlıkları tek tek inceleyelim ve kişisel hedef belirleme konusuna biraz daha derinlemesine bakalım.

NLP eğitimleri demişken bir dip not vermekte fayda var. NLP teknikleri size hedef belirleme, planlama yapma ve motivasyon anlamında her türlü katkıyı sağlama konusunda destek olacaktır. NLP’nin faydaları yazıma göz atarak bu konuda daha çok bilgiye ulaşabilirsiniz.

Tam Olarak Ne İstiyorsunuz?

Hedefleriniz ne kadar net olursa, onlara ulaşmak için gitmeniz gereken yol ve harcamanız gereken süreyi belirlemek o kadar kolay olacaktır. Aynı zamanda hedefler size özel yani spesifik ve ölçülebilir olmalıdır. Eğer belirlediğiniz hedeflerin motivasyon kaynaklarını korumak istiyorsanız ulaşılabilir olduklarından emin olmalısınız.

Hedefi Olumlu Şekilde İfade Edin

İnsanlar çoğu zaman ne istediklerine değil ne istemediklerine odaklanıyor. Dolayısıyla “kodlamayı” yanlış yaptıkları için de genellikle “istemiyorum” dedikleri şeyleri yaşıyorlar. Örneğin maddi olarak daha rahat bir duruma ulaşabilmek için hedefinizi “Maddi sıkıntı yaşamak istemiyorum” şeklinde ifade etmek yerine “Maddi olarak daha rahat olmak istiyorum” şeklinde ifade edebilirsiniz. Hatta daha da ileriye götürerek ölçülebilir bir hedef belirleyebilirsiniz. Ölçülebilir bir hedefi olumlu ifade etmek konusuna da bir örnek vermek gerekirse “Ayda 15.000 TL’nın altında para kazanmak istemiyorum” değil “Aylık 15.000 TL’nın üzerinde para kazanmak istiyorum” şeklinde ifade edilmesi daha doğru olacaktır.

Hedeflerinizi Yazın

Yazılı hale getirilmeyen bir hedef çoğu zaman sadece bir dilek olarak kalacaktır. Burada yeri gelmişken belirtmek isterim ki hedeflerinizi bilgisayar, tablet vb. gibi teknolojik cihazlarla değil elinize kalem kağıt alarak yazmanız çok daha etkili olacaktır. Bir hedefi kendi el yazınız ile yazmanız her öğrenme tekniğinde olduğu gibi hedef belirleme konusunda da daha etkili ve motive edici olacaktır.

Bir Zaman Sınırlaması Koyun

Hedeflerinizi bir zamana bağlamanız da son derece önemlidir. Belirli bir zaman sınırlaması konulmayan hedefler motive edici olmaktan uzaklaşır ve ertelenmeye meyillidir. Hedefleriniz için zaman ölçekleri belirlerken hem gerçekçi olmasına hem de size biraz meydan okumasına özen gösterin. Yukarında bahsettiğimiz “Ayda 15.000 TL’nın üzerinde para kazanmak istiyorum” örneği üzerinden gidecek olursak ve şuan ayda 4.000 TL kazanıyor olduğunuzu düşünürsek bir ay sonrası için 15.000 TL hedefi koymak gerçekçi olmayacaktır. Bu hedefi doğru bir planlama ile “6 ay” ya da “1 yıl” sonunda aylık 15.000 TL gelire ulaşmak gibi bir zaman sınırına bağlamanız hedefinize ulaşmak için daha uygun olacaktır.

Esnek Olun

Hedef belirleme ve hedeflere ulaşma konusunda genelde gözden kaçırılan noktalardan birisi de esnekliktir. Bir hedef belirlediniz ve bir plan oluşturdunuz. Harekete de geçtiniz ancak yolundan gitmeyen bir şeyler var ve planlarınız tıkanmış durumda olabilir. Böyle durumlarda hedefiniz ile ilgili oluşturduğunuz planlamayı tekrar gözden geçirerek bazı güncellemeler yapabiliyor olmalısınız. Hedeflerinde başarıya ulaşan insanlar, süreç içerisinde değişen şartlara göre planlarını güncelleyebilen insanlardır.

Gözünüzün Önünde Olsun

Kişisel hedefleriniz sürekli olarak gözünüzün önünde olmalıdır. Eğer yapabiliyorsanız evde, işte ve aklınıza gelebilecek her ortamda gözünüzle görebileceğiniz yerlere hedeflerinizi ister liste şeklinde ister fotoğraf vb. gibi görseller şeklinde koyun. Eğer bu mümkün değilse hedeflerinizi bir ajanda ya da bloknota yazın ve haftada birkaç gez bunları okuyarak gözden geçirin. Bu sayede beyninizi hedeflerinize ulaşmak açısından sürekli uyanık tutmuş ve harekete geçebilme konusunda avantaj sağlamış olursunuz. Aynı zamanda hedeflerinizi çevrenizdeki insanlara anlatmanız da hedeflerinizi gerçekleştirme konusunda harekete geçmenizi kolaylaştırabilir.

Harekete Geçin, Hem de Hemen

Bir düşünce ya da isteğin gerçek anlamda bir hedef olabilmesi için o hedefe ulaşabilmek adına her gün bir şeyler yapmanız gerekir. Hatta hedefiniz için bir eylemde bulunmadığını gün bu durumdan rahatsız olmalısınız. Bu eylemlerin çok büyük şeyler olması da gerekmez. Önemli olan küçük ya da büyük olmasına bakmaksızın her gün hedefiniz için bir şeyler yapmanız yani harekete geçmenizdir. Örnek vermek gerekirse bu eylem bir gün kitap okumak, başka bir gün bir kursa katılmak, başka bir gün sosyal çevrenizi genişletecek bir ortamda bulunmak gibi şeyler olabilir.

Kişisel hedeflere ulaşmanın önündeki en büyük engellerden birisi de erteleme alışkanlığı konusudur. Erteleme alışkanlığını yenmek için yukarıda bahsettiğimiz gibi hedefleriniz için zaman sınırlamaları koymak işe yarayabilir. Eğer erteleme alışkanlığını yenmek konusunda sorun yaşıyorsanız bu konu ile ilgili hazırlamış olduğum oguzbal.com.tr/basari-icin-erteleme-aliskanligindan-kurtulun/ yazıma göz atabilirsiniz.
Kişisel Hedef Belirlemenin Önemi
Kişisel Hedef Belirlemenin Önemi


Kişisel Hedefler Neden Bu Kadar Önemli?

Kişisel hedefler belirlediğiniz zaman günlük hayat içerisinde rutin olarak yaptığınız şeyler bile daha anlamlı hale gelecek ve siz hayatınızı istediğiniz noktaya getirme konusunda yakıta sahip olacaksınız. Kişisel hedefler belirlemenin önemini şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Daha mutlu ve doyumlu bir hayatın kapılarını açar
  • Neyi, neden yaptığınızın bilincinde olursunuz
  • Kısa vadede motivasyonunuzu arttırır
  • Uzun vadede vizyon geliştirmenize yardımcı olur
  • Başarınız ölçülebilir hale gelir ve daha sonraki hedefleriniz için motivasyon kazanırsınız.
  • İlerlemeyi ölçmenizi ve küçük başarılarınızı kutlamanızı sağlar.
  • Büyük hedeflere ulaşmanızı sağlayan küçük adımları net olarak görmenizi sağlar. Bu sayede ilk bakışta göze korkutucu gelen çok büyük bir hedef için bile harekete geçebilmenizi sağlar.


Kişisel Hedef Nasıl Belirlenir?

Çok sayıda insan kişisel hedef belirleme konusuna çekinerek yaklaşır. Çünkü asıl sorun ne istediklerini tam olarak bilmiyor olmalarıdır. Bu sebeple ilk olarak yapmanız gereken “Ne istiyorum?” sorusuna cevap bulmanızdır. Bu sorunun cevabı sizi kişisel hedefinizi belirleme konusunda detaylı bir şekilde düşünmeye itecektir. Aşağıda bahsettiğimiz teknikleri uygulamanız kişisel hedefinize karar verme konusunda işinizi fazlasıyla kolaylaştıracaktır.

Hedef Belirleme Sorularını Kullanmak

Kişisel hedefinizi belirleme konusunda zorluk yaşayan insanlardan biriyseniz işe doğru soruları sorarak başlayabilirsiniz. Hedef belirleme soruları dört temel sorudan oluşur.

Ne İstiyorum?

Hayatınızın en çok hangi yönünü değiştirmek istediğinizi cevaplayın. “Ne istiyorum?”

Neden İstiyorum?

Bu değişikliği yapmak istemenizdeki nedenleri bulun. “Neden istiyorum?”

Nasıl Hissedeceğim?

Bu hedefe ulaşmanı size kendinizi nasıl hissettireceğini bulun. “Nasıl hissedeceğim?”

Hangi Yolları Kullanmalıyım?

Hedeflediğiniz noktaya hangi yollardan ulaşabileceğinizi düşünün. “Hedefime hangi yollardan ulaşabilirim?”

Bu dört sorunun cevapları üzerinde detaylıca düşünüp bir eylem planı oluşturduğunuz taktirde hedeflerinizi gerçekleştirmek için en önemli adımı atmış olursunuz.

Hayal Gücü Tekniğini Kullanmak

Hedef belirleme için hayal gücü tekniğini kullanmak sizi öncelikle yaratıcı olmaya itecektir. Örnek vermek gerekirse; sizinle hemen hemen aynı hayat şartlarına ve imkanlara sahip olan birinin sizin gerçekleştirmek istediğiniz kişisel hedefiniz ile ilgili sizden tavsiye almaya geldiğini hayal edin. O kişiye hayaline ulaşması için nasıl tavsiyelerde bulunurdunuz? Bunun üzerinde gerçekten samimiyetle düşünüp kafa yormanız belki de hiç aklınıza gelmeyen şeyleri düşünmenizin önünü açabilir.

Hafıza Kaybı Tekniğini Kullanmak

Bu teknik de size yeni bir bakış açısı kazandırması amacıyla kolaylıkla uygulayabileceğiniz bir tekniktir. Sizi daha önceki kararlarınızın ve başarısızlıklarınızın olumsuz etkilerinden kurtarmayı hedefler. Daha önceden almış olduğunuz ve belki de sizi istediğiniz hedefe götürmeyen kararlarınızın nedenlerini bilmediğinizi ve önceden oluşturduğunuz planları takip etmek zorunda olmadığınızı düşünün. Bunu yapabilirseniz kişisel geçmişinizin üzerinizdeki olumsuz etkilerini üzerinizden atabilir ve “Nasıl başarabilirim?” sorusunun cevabına daha kısa sürede ulaşabilirsiniz.

SMART Tekniğini Kullanmak

SMART tekniği, kişisel hedefleriniz için birkaç faydalı fikir bulduğunuz zaman kullanabileceğiniz kriterleri sunar. SMART tekniği ile hedef belirleme aşamaları şu şekildedir:

Spesifik: kişisel hedefler gayet net ve iyi tanımlanmış olmalı. Hedefinizin genel bir yargıyı değiş, kişisel ve size özel bir yargı içermesine dikkat edin. Yukarıdaki kazanç örneği üzerinden ele alacak olursak “Daha çok para kazanmak istiyorum” ifadesindense “Aylık 10.000’in üzerinde kazanmak istiyorum” ya da “Aylık 15.000 TL kazanmak istiyorum” ifadeleri daha spesifik ifadelerdir.

Ölçülebilirlik: Hedefiniz için belirlediğiniz adımlar soyut olmasın. Zamanı geldiğinde tamamladığınızı anlayabileceğiniz şekilde ölçütler belirleyin ve hedefinizi buna göre kurgulayın.

Ulaşılabilirlik: Hedefinizi sizin etki edemeyeceğiniz bir duruma bağlamaktan kaçının. Koyduğunuz hedefin sizin imkanlarınız ile gerçekleştirebileceğiniz bir hedef olduğundan emin olun.

Gerçekçilik: Belirlediğiniz hedef aynı zamanda hayattaki diğer hedeflerinizle alakalı olmalı ve ulaştığınız zaman sizi tatmin etmelidir.

Zamana Bağlılık: Hedefinize ve bu hedefe bağlı alt hedeflere ulaşabilmek için mutlaka zaman sınırlaması kullanın. Hedeflerinizi net tarihlere bağlamadığınız zaman genellikle hedf olmaktan çıkar ve bir istek ya da hayal olarak kalır.

Hedefler için Planlama ve Harekete Geçme
Hedefler için Planlama ve Harekete Geçme


Hedefinizi Planlamanın Önemi

Hedefinizi belirlemeniz kadar önemli olan bir diğer konu da hedefinizi planlamanızdır. Hedefinizi planlarken en çok dikkat etmeniz gereken noktalardan bir tanesi küçük parçalara bölerek bir eylem planı oluşturmak olmalıdır.
Bir eylem planı oluşturduktan sonra her bir adımı bit tarihe bağlayın. Her aşamanın bitmesi gereken bir son tarihin olması sizi harekete geçirmenin yanı sıra ilerlemenizi ve asıl hedefinize ne kadar yaklaştığınızın farkına varmanızı sağlayacaktır.

Hedefinizi planlarken dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta, daha önceki başlıklarda bahsettiğimiz gibi olumlu ifadeler kullanmanızdır. Planlamanızı yaparken sadece ne istediğinize odaklanın, ne istemediğinize değil.


Örnek Kişisel Hedefler

Buraya kadar kişisel hedeflerin belirlenmesinde dikkat edilmesi gereken önemli noktaları anlatmaya çalıştım. Şimdi daha açıklayıcı olması adına birkaç kişisel hedef örneği vermek istiyorum.

Akademik Hedef Belirleme

Akademik hedefler aslında bir diploma sahibi olmak, belirli eğitimler almak ve belirli konularda yeterliliğe sahip olmak gibi konularla ilgilidir. Örnek olarak bir diploma ya da sertifika almayı planladığınızı var sayalım. Bunun için atmanız gereken adımlar şunlar olabilir:

  • Tam olarak hangi diploma ya da sertifikaya sahip olmak istediğinize karar vermek
  • Bu diploma ya da sertifikaya sahip olmak için hangi aşamaları tamamlamanız gerektiğini belirlemek.
  • Bu aşamaları tamamlayabileceğiniz zaman sınırlamaları koymak
  • En son noktadan başlayarak geriye (şimdiye) doğru aşamaları planlamak
  • Hedefiniz için harekete geçmek
  • Var ise sadece eğitim almak değil, tecrübe kazanacağınız kaynakları da değerlendirmek (staj vb. gibi)

Kariyer için Hedef Belirleme

Kariyer hedefleri aslında yapmakta olduğunuz iş ile ilgili hedefleri içerir. Şuan çalışmakta olduğunuz pozisyonda yükselmek ya da terfi almak kariyer hedeflerine örnek olarak verilebilir. Kariyer hedefi belirlerken şu sorulara cevap vermelisiniz:

  • Şuan ki işimden ya da pozisyonumdan memnun muyum?
  • Aldığım maaş beni tatmin ediyor mu?
  • Sektör değiştirmem gerekli mi?
  • Çalışma saatlerimden memnun muyum?

Kariyer hedefi ve planlaması yaparken ilk olarak bu sorulara cevap verdikten sonra eğer değiştirmeniz gereken bir şeylerin olduğunu düşünüyorsanız yeni bir sektör ya da yeni bir pozisyona geçtiğinizde daha çok fedakarlık yapmanız gerekebileceğini unutmayın. Kariyer değiştirme ile ilgili hedefler için genellikle bazı şartlarınızdan fedakarlık yapmanız gerekebileceğini unutmayın.

Maddiyatla İlgili Hedefler Belirleme

Aslında tamamen finansal yaşantınız ile ilgili hedefler olduğunu söyleyebilirim. Aylık gelir düzeyinizi arttırmak, birikim yapmak ya da yatırım yapmak gibi hedefler parasal hedeflere örnek olarak verilebilir. Parasal hedefler belirlemek için dikkat etmeniz gerekenler şunlardır:

  • Mevcut işinizde bir zam ya da terfi almak mı istiyorsunuz yoksa ek bir iş yapmak ya da mevcut işinizi m değiştirmek istiyorsunuz?
  • Eğer zam ya da terfi almak istiyorsanız bu konuda yapmanız gerekenleri planlamaya başlayabilirsiniz. Mesela belirli eğitimler almak, satış hedeflerini tutturmak ya da farklı alanda bir üniversite diploması sahibi olmak gerekiyorsa bu doğrultuda hedef belirleyebilirsiniz.
  • Eğer farklı bir iş yapmak ya da ek iş ile gelirinizi arttırmak istiyorsanız tam olarak ne yapmak istediğinize karar vermeli ve parasal hedefinize uygun şekilde bir eylem planı oluşturmalısınız.
  • Belirli bir miktar birikim yapmak gibi bir maddi hedefiniz de olabilir. Bunun için öncelikle aylık kazancınızı nerelere harcadığınızın farkında olmalı ve tasarruf planlarınızı da bu doğrultuda gerçekçi şekilde oluşturmalısınız.
  • Bir yatırım yapmak da parasal bir hedef için değerlendirmeye alınabilir. Bir ev ya da araba almak ya da daha küçük miktarda bir parayla borsa gibi yatırım araçlarına yönelmek gibi seçenekler olabilir.


Kişisel Yolculuğunuzu Oluşturun

Her kişisel hedefin aslında kişisel bir yolculuk olduğunu unutmayın. Hedefiniz daha sağlıklı bir yaşam, daha çok maddi kazanç, daha iyi bir ebeveyn olmak ya da başka bir şey olabilir. Önemli olan bir kişisel hedef belirlemek ve ona bağlı kalmaktır. Eğer gerçek bir kişisel hedefiniz var ise, bu hedefe ulaşabilmek için ne adar çaba sarf ettiğiniz ya da zaman harcadığınız önemli değildir. Önemli olan asıl hedefinize giden yolda belirlediğiniz küçük adımları başardıkça ilerlemenizi görebiliyor olmanızdır.

Belirlemiş olduğunuz kişisel hedefler zaman içerisinde güncellenmesi gereken hedeflere dönüşebilir. Bu konuda esnek olabilmelisiniz. Eğer uzun vadeli bir kişisel hedefiniz var ise bu hedefinizi düzenli olarak gözden geçirmeniz gerekebilir. Örnek vermek gerekirse beş ya da on yıllık bir zaman içerisinde gerçekleşecek bir hedef belirlediğinizi düşünün. Aradan geçen zaman içerisinde sadece sizin öncelikleriniz değiştiği için bile hedefinizde güncellemeler yapmanı gerekebilir.

Hedeflerin dinamik süreçler olduğunu unutmayın. Bir hedefe ulaşmak hayatınızın zirvesine ulaşmak anlamına gelmemelidir. Bir hedefi gerçekleştirmek sizi başka hedeflere ulaşmak konusunda motive etmeli ve siz daha mutlu, daha başarılı ya da daha tatmin olmuş şekilde hayatınızdan daha çok keyif alan bir bireye dönüştürmelidir.

Kişisel hedef belirleme konusunda bu yazıda bahsedilen her şeyi harfiyen uygulamanıza rağmen halen daha sorun yaşıyorsanız hedef belirleme konusunda profesyonel destek almanız avantajlı olabilir. Yaşam koçluğu desteği size hedefleriniz için destek olabilir. Detaylı bilgiye oguzbal.com.tr/yasam-koclugu-ve-kocluk-sureci/ sayfamı ziyaret ederek ulaşabilirsiniz.

Bir cevap yazın